Fredagstipset - distingverte kjeks

I Champagne har dei trykt ut stadig aukande mengde flasker med boblevin i 300 år. I starten var det ein livsfarleg bransje, med usikkert trykk og flasker som ikkje var tjukke nok til å halde på 6 atmosfærer. HMS-systema var visst òg under ein einkvar kritikk. Uansett er det lite som slår forventninga og den oppdemde gleda som kjem til uttrykk når ein sprett korken av ei Champagne-flaske.

Det er ikkje så vanskeleg å få opna ei Champagne-flaske, det er verre å bli klok på korleis innhaldet smakar. Altså før du har opna og smakt. For det finst eit svært variert uttrykk mellom dei store Champagne-husa, og mellom dei mindre småskala-bøndene. Det er fleire stilar, og dei har sitt bruksområde. Produsentane er heller ikkje så flinke til å fortelje på etiketten kva som er inni flaska. 

Om du har ei Champagne-bok, kan det vere at forfattaren har forsøkt å dele dei mest kjende husa inn i kategoriar. For kvart hus eller produsent har gjerne ein framgangsmåte og eit visst område som druene til vinane kjem frå. Og dette er med på å bestemme litt korleis vinen blir. Men det er fleire snublesteinar. Dei fleste Champagne i dag er i kategorien “Brut” som inneber at totalt sukkerinnhald er 0-12 g/l, noko som er ein relativt tørr vin. Ein vin med 5 g/l vil gjerne opplevast som ein del tørrare enn ein med 12 g/l. Nokre produsentar gjærar basevinen på eik, andre på stål. Så er det den malolaktiske omdanninga: er vinen gått igjennom vert han litt rundare i kantane, viss ikkje vert kan friskare i stilen. Ligg vinen med minimumstid 12 månader på botnfallet i flaska før degorgering, eller har han fått 36-48 månader? Dette vil vere av stor betydning. 

Comité Interproffessionnel du vin de Champagne (CIVC) prøvde på 1990-talet å lage fire kategoriar som dei kunne bruke til å plassere forskjellige produsentar og vinar inn i. Men kategoriane hjarte, kropp, ånd og sjel, vart litt vel dramatiske og teoretiske, trass i at det vart laga gode skildringar av kva som vart meint med kvar stil.

Så kva skal ein stakkar gjere, om han til dømes ønskjer seg ein Champagne som skal ha nok fylde, konsentrasjon og bereevne til å kunne serverast med stil attåt ein tallerken med kyllingbryst, saus og noko grønt? Korleis finn du ut om flaska framfor deg er lett, syrleg og frisk, eller utvikla, oksidert og prega av autolyse? Dette skulle jo eigentleg berre vere ein kort og pirrande artikkel til inspirasjon og helgekos, det er ikkje lett å skulle forsøke å forklare alle variablane i Champagne.. Om du lurer på noko meir, ta heller og ring meg. Kostar ca 25 kr minuttet.

Bruno Paillard Première Cuvée Extra Brut, kr 519,90

Gert Crum har i boka si “Champagne - The Future Uncorked” (2017) plassert denne vinen i kategorien: lively, graceful and fruity. Eg vel å bruke orda: soft, distingvert, nedtona og høfleg. Vinen luktar elles nydelig av litt eple, kalk og kapteinkjeks. Når det kjem til det som skjer inne i munnen vil eg sleppe ut ord som: friskt, tørt anslag, ein del autolyseprega. Der vil eg bruke metaforane hummarskal og brune eple. Når så vinen er komen ned i magen er det tid for ettersmaken. Her deler eg ut orda: friske grøne eple, før kalk, kaffi og brødskorpe gjer entré. Ein pen og litt utvikla Champagne som drikk godt no.

Kontekst: Altså (trekkjer pusten djupt) eg vil seie at denne vinen har bra fylde og ein del utvikling, men han er ikkje like svær og oksidert i stilen som til dømes Bollinger eller Gosset. Heller ikkje like utvikla som Charles Heidsieck. Flaska var degorgert i juni 2021. Etter andregongs gjæring, har vinen lege med dei døde gjærrestane i flaska og godgjort seg i 36 månader. Dette er med på å gje aroma av kaffi, kinin og brødskorpe. Vinen er sett saman av mest blå druer: 45% pinot noir, 22% pinot meunier, og resten er 33% chardonnay. 20% av basevinen er oppbevart på eikefat, noko som skaper utvikling av vinen. Og ja, vinen går gjennom malolaktisk omdanning. (Berre ring..). Sukkertilsetjinga (dosage) for å balansere vinen er på ca 5 g/l. Reservevinen som vert blanda inn i hovudbasen, er ein slags solera med oppstart i 1985. (Usikker? Igjen, berre ring..). Men Bruno, flaska di på 910 gram har potensiale for ein slankekur. Det er mogleg å bruke Champagne-flasker som er 870 eller 835g. Med ein reduksjon på 75g per flaske vil Bruno kunne spare 37 tonn glas.

Bruno Paillard etablerte huset i 1981, utan mykje kapital eller noko vinmark. Slekta hadde vore involvert i dyrking av vindruer tidlegare. No har huset eigarskap i 32 hektar, medan resten av behovet vert dekt av innkjøpte druer frå dedikerte bønder. Totalproduksjonen er på om lag 500 000 flasker i året, noko som gjer dei til eit mellomstort hus. Dei er òg ganske sjeldne som eit familieeigd selskap